مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی دربرگیرنده مجموعه فعالیت ها و وظایف اساسی مدیریت شامل:
1- برنامه ریزی، 2- سازماندهی، 3- هماهنگی، 4- رهبری، 5- کنترل و… در عرصه بهداشت و درمان است. مدیر خدمات بهداشتی و درمانی باید قادر باشد نیازهای داخلی و خارجی سازمان را شناسایی کرده و به آنها پاسخ دهد و به عنوان یک هماهنگ کننده و رهبر در سیستم بهداشتی و درمانی در فراهم آوردن سلامت و رفاه اجتماعی افراد جامعه تلاش کند. یک مدیر خدمات بهداشتی و درمانی بایستی با اصول و ضوابط مراکز بهداشتی و درمانی و بیمارستانها آشنا باشد و در جهت استفاده بهینه از منابع موجود گام بردارد. در حقیقت مدیر خدمات بهاشتی و درمانی باید به عنوان یک استراتژیست دارای دیدگاه های بلندمدت و جامع باشد.
اهداف کلی رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی به شرح زیر می باشند:
– تامین و تربیت نیروی انسانی کارآزموده و متخصص در زمینه مدیریت سازمان ها و مراکز بهداشتی و درمانی.
– به کارگیری و توسعه روش های علمی و آکادمیک در مدیریت سیستم های بهداشتی و درمانی به جای روش های قدیمی و سنتی.
– تقویت هماهنگی های بین بخشی در زمینه ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در جهت حرکت به سوی نظام جامع رفاه اجتماعی و توسعه پایدار.
– افزایش کارایی و اثربخشی خدمات بهداشتی و درمانی (ارتقاء کمی و کیفی خدمات).
– کمک به حل مشکلات بهداشت و درمان کشور و برداشتن موانع در فرآیندهای مدیریتی، بهداشتی و درمانی سیستم توسعه پژوهش و تحقیقات بنیادی و کاربردی در زمینه مسائل مدیریتی سیستم های بهداشتی و درمانی با پرورش نیروهای کارآمد.
– اقتصادی کردن روش ها و فرآیندها و استفاده بهینه از منابع موجود در بخش بهداشت و درمان کشور و…
سابقه تاسیس این رشته تحصیلی با عناوین مدیریت بیمارستان و اداره امور بیمارستانها، به سال 1335 برمیگردد که در آن زمان وزارت بهداری، برنامه هایی به صورت آموزش ضمن خدمات ارائه می کرد و از نظر مالی از طرف سازمان برنامه حمایت می شد.
در ششصدمین جلسه شورای دانشگاه تهران مورخ 1340/04/21 طرح تاسیس موسسه علوم بیمارستانی به تصویب رسید و در این زمینه موافقت نامه ای بین دانشگاه تهران و وزارت بهداری به امضاء رسید و از1341-1340 سالدروس مدیریت بیمارستان بطور رسمی جزء کلاسهای مربوط به تحصیلات عالی تخصصی دانشگاه قرار گرفت و آقای دکتر محمد صدری استاد دانشکده پزشکی از طرف رئیس دانشگاه تهران به سرپرستی این دوره منصوب شد. پس از آن طرح مدیریت بیمارستان منطبق با اساسنامه فوق تنظیم و به تصویب مقامات وزارت بهداری و سازمان برنامه رسید و نظام آموزش با مطالعه برنامه های آموزشی این دوره در کشور ایالات متحده آمریکا و با همکاری مسئول آموزش مدیریت بیمارستان و در انگلستان با کمک مالی دانشگاه لیدس و مرکز مطالعات خدمات بهداشتی نافیلد تنظیم و مرتب گردید و طی چهار سال با همکاری آکادمی آرتوزهرست مشاور بیمارستانی مرکز نافیلد برنامه در حال اجرا بود تا اینکه زمان انقلاب فرهنگی این برنامه دستخوش تغییراتی شد و مجدداً پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و انقلاب فرهنگی در جلسه مورخ 1363/04/03 ستاد انقلاب فرهنگی براساس طرح دوره کارشناسی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی که توسط شاخه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی گروه پزشکی ستاد انقلاب فرهنگی تهیه شده و به تائید این گروه رسیده بود، برنامه آموزش این دوره رادر مقطع کارشناسی تصویب کرد. شورای عالی برنامه ریزی کشور نیز در دویست و بیستمین جلسه خود در مورخ 1370/04/16 براساس طرح دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی که توسط کمیته تخصصی گروه پزشکی شورای عالی، برنامه ریزی شده و به تائید این گروه رسید، برنامه آموزش این مقطع را تصویب کرد. در حال حاضر این رشته تحصیلی در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دوره دکترا در چندین دانشگاه کشور از قبیل دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران، شیراز، اصفهان، کرمان، قزوین، دانشگاه بقیه الله )عج)،دانشگاه علوم پزشکی اهواز، تبریز،یزد و همچنین دانشگاه آزاد اسلامی واحد تحقیقات تهران توسط اساتید مجرب این رشته تدریس می گردد.
– خلاصه ای از وضعیت رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی در جهان:
اصولاً موسسان و پیشگامان اصلی رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی به صورت آکادمیک، صاحب نظرات آمریکایی هستند اما این رشته تحصیلی در چندین کشور بزرگ دنیا مثل آمریکا، کانادا، استرالیا، آلمان، هندوستان، چین و انگلستان و… تحت عناوینی چون: management hospital ،Health care management، Health services management و…به صورت آکادمیک و یا آموزش های ضمن خدمت در حال آموزش و تدریس به دانشجویان و مدیران خدمات بهداشتی و درمانی است. این رشته تحصیلی در حال حاضر در دیگر کشورهای جهان نیز در حال گسترش می باشد.
گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی دانشکده بهداشت دردیماه 1382 به همت و تلاش ریاست محترم دانشکده تشکیل و از بهمن 1382با پذیرش 20 دانشجو در مقطع کارشناسی فعالیت خود را آغاز نمود و همچنین گروه مدیریت از سال1390در مقطع کارشناسی ارشداقدام به پذیرش6 دانشجو نموده استکه تا کنون نیز ادامه دارد.
